Hanka Ordonówna (nazwisko sceniczne), właśc. Maria Anna Tyszkiewicz z domu Pietruszyńska, ur. 4 sierpnia 1902 w Warszawie, zm. 8 września 1950 w Bejrucie (Liban)

Urodziła się w rodzinie Władysława Pietruszyńskiego – kolejarza i Heleny z Bieńkowskich. Rodzice zapewnili jej edukację artystyczną, wcześnie rozpoznając uzdolnienia córeczki. Hanka uczęszczała do szkoły baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie, a w wieku 16 lat debiutowała na estradzie teatru rewiowego „Sfinks”. Wkrótce zatrudniła się w zespole teatru variete „Wesoły Ul” w Lublinie, gdzie zdobyła popularność jako wykonawczyni piosenek o tematyce żołnierskiej (pierwsze miesiące niepodległości Polski). Po bankructwie teatru wróciła do Warszawy i w 1919 roku podjęła pracę w kabarecie „Miraż”, a na początku 1923 roku występowała w teatrze „Stańczyk”. W tym czasie przyjęła pseudonim sceniczny Ordonka, a później Ordonówna. Według relacji z epoki został on wymyślony przez Tadeusza Boya – Żeleńskiego w jednej z recenzji prasowych. Od marca 1923 roku zatrudniona jako szansonistka w kabarecie „Qui Pro Quo” – wiodącym teatrze rozrywkowym stolicy, gdzie występowała do 1931 roku. W 1924 roku gościła na zagranicznych scenach rewiowych – w Niemczech i we Francji. Zarobione pieniądze poświęciła na edukację wokalną we Włoszech, w Wiedniu i w Paryżu. Od 1931 roku występowała jako gwiazda estrady w teatrach „Banda”, „Wielka Rewia”, „Cyrulik Warszawski”. Zawodowo i prywatnie związana była  z uwielbianym konferansjerem kabaretowym, Węgrem Fryderykiem Jarossym. Pod jego wpływem wykształciła sceniczne emploi, które przyniosło jej rozgłos i popularność. Prawdziwą sławę przyniosło jej wykonanie piosenki „Miłość ci wszystko wybaczy” z filmu Szpieg w masce (1933). Po premierze produkcji filmowej piosenka stała się wizytówką Ordonówny. Dawała liczne koncerty krajowe, a także odbywała zagraniczne tournée. Przyjmowano ją entuzjastycznie w Atenach, Bejrucie, Damaszku, Jerozolimie, Tel Awiwie, Kairze, Rydze i w Stanach Zjednoczonych. Samodzielnie przygotowywała kostiumy sceniczne dla siebie, a jej partnerem w duecie scenicznym był Igo Sym (w latach 2 Wojny Światowej kolaborant, stracony z wyroku Państwa Podziemnego).

W 1931 roku Hanna Ordonówna – Pietruszyńska poślubiła hrabiego Michała Tyszkiewicza, który był też autorem tekstów wielu jej piosenek. Mimo awansu społecznego i towarzyskiego nie porzuciła pracy estradowej, nadal występowała w kabarecie i dodatkowo jeździła konno w rewii cyrkowej. Intensywna praca spowodowała atak choroby płuc. Po powrocie do zdrowia koncertowała w Stanach Zjednoczonych, skąd powróciła do Polski w 1939 roku. W ciągu 20 lat kariery scenicznej nagrała 10 płyt długogrających, wystąpiła w 5 filmach fabularnych, odbyła ponad 1000 koncertów i występów scenicznych. Wylansowała szereg przebojów, m. in.:

„Miłość ci wszystko wybaczy” (Henryk Wars, Julian Tuwim)

„Na pierwszy znak” (Henryk Wars, Julian Tuwim)

„Błękitny Express” (Leon Boruński, Hanka Ordonówna)

„Jak dym z papierosa” (J. Bos, Hanka Ordonówna)

„Czy tak, czy nie” (W. Hudson, Jerzy Jurandot)

„Trudno” (T. Müller, E. Schlechter)

„Jeśli kochasz mnie” (T. Müller, Emanuel Schlechter)

„Szczęście raz się uśmiecha” (Henryk Wars, Emanuel Schlechter)

„Piosenka o zagubionym sercu” (Henryk Wars, A.M. Świnarski)

„Uliczka w Barcelonie” (muz. Alberto Laporte / Otelo Gasparini, sł. Michał Tyszkiewicz)

Hanka Ordonówna stała się ikoną polskiej estrady i najbardziej rozpoznawalną piosenkarką okresu II RP, a jej nagrania wydawano także w latach powojennych. Twórczość Pani Hanki inspirowała szereg powojennych wokalistek i wokalistów, którzy wykonywali własne interpretacje jej najsłynniejszych przebojów.

Ordonówna była także bohaterką filmu fabularnego „Miłość ci wszystko wybaczy” (1982, reż, Janusz Rzeszewski). Postać Ordonówny pojawia się również w komedii filmowej „Lata dwudzieste… lata trzydzieste…” (1983, reż. Janusz Rzeszewski)

Wkrótce po wybuchu wojny aresztowana przez Niemców za sprawą agenta Gestapo Igo Syma. Po uwolnieniu, dzięki wpływom męża (powinowactwo z niemieckimi arystokratami), wyjechała do Wilna, wówczas wcielonego do niepodległej Litwy. Po aneksji tego kraju przez Sowietów – zesłana do Uzbekistanu, gdzie ponownie zaatakowała ją gruźlica płuc. Po „amnestii” i uwolnieniu ze zsyłki podjęła pracę jako opiekunka polskich sierot – „dzieci Sybiru”. Zmarła w Bejrucie, już po wojnie. Ostatni etap swojego życia opisała w autobiograficznej powieści Tułacze dzieci wydanej pod pseudonimem Weronika Hort.

 

Autor: Piotr Galik

Koloryzację zdjęcia wykonał Mikołaj Kaczmarek.